tarafından admin Cuma Mart 29, 2013 1:55 pm"Kürt" kimdir * nedir * nerdedir * nasildir ????
Kürtler* Ortadoğu’nun halklarından olup Zagros dağlarından*
Toros dağlarına kadar uzanan coğrafyada yaşayan ve Hint-avrupa dil grubuna ait
bir dil konuşan halkdır. Yaşadıkları coğrafyanın adı tarihsel olarak
Kürdistandır* başka bir tanımla ise kuzey Mezopotamya da denilebilir. Tarihi
kaynaklar Kürtlerin tarihini 5000 yıl geriye
götürmektedir.
Etimoloji
“Kürt” isminin kaynağı tarihsel
olarak çok eskilere dayanmaktadır. Bazı araştırmacılara göre Kürt teriminin
temelinde KUR kelimesi yatmakta olup Sümer kökenlidir. Sümerce'de KUR* dağ
demektir. Tİ eki aidiyeti ifade eder. Böylelikle KURTİ kelimesi dağın halkı*
dağlı halk anlamına gelmektedir. Bu ismin geçmişi Milattan önce 3000'lere kadar
dayanmaktadır. Kürdistan coğrafyası bilindiği gibi dağlık bir bölgedir. O
çağlarda insanlara coğrafyalarıyla veya yaşam tarzlarıyla bağlantılı adlar
verilirdi. Kürtlerinde işte bu dağlık coğrafyada binlerce yıldır yaşadığı için
bu adı almış olmaları ileri sürülmektedir.
Sümercedeki KURTİ adı* Greklerede
2200 yıl önce Kurdienne (Kürt memleketi) diye geçmiştir.
Bir Sümer tabletinde
Kurtie adı altında yer alan halkın veya Kardakalar'ın eski tabletlerde adı geçen
Proto-Kürt kavimler olduklarına bilim adamlarının inançları var. G.R. Driver
göre bu yöre Van gölünün güneyidir.
Asurlulardan kalan bir tablette bugün
“Kurti” veya “Qurtie” diye okunan bir kavim adına rastlanmıştır. G.R. Driver bu
bölgenin Bitlis yöresini kapsayan güneydoğu Anadolu olabileceğini düşünmüştür.
Asur tabletleri Kurtiler için “Dağların Cini/Efendisi” diye yazıyor.
The
Name Kurd And İts Philological Connections adlı yazısında Driver* listesini
yazıtlardan çıkardığı Kurti* Karda* Karduk* Gord* Kord* Kardakes* Kyrtii* vd
gibi sonekleri farklı dillere göre değişse de hepsi ortak bir krd/krt öğesi
içeren tüm bu adların aynı kökten geldikleri ve etnik olarak ilişkili oldukları
sonucuna varmıştır.
Milattan önceki tarihlerde Mezopotamya’da tarih
sahnesine çıkmış birçok kavimlerin araştırmacılara iddialarına göre Kürt asıllı
olduğu belirtilmektedir. Mesela isimleri tarihlerde anılan; Subarular|Subaru*
Kurti* Guti* Lulu* Kusi* Kassit* Mitanni* Mannai* Urartu* Cyrtii
(Kyrti/Kur-ti-i)* Karduk* Med v.s. gibi kavimlerin çoğunun Kürd olması yüksek
olasılıktır. Etimolojik olarak incelendiğinde bugünkü Kürtlerin atalarından
bahsedildiği ileri sürülmektedir.
Coğrafya
Kürtler* aslen Türkiye* İran* Irak* Suriye* Ermenistan devletlerinin
sınırları içinde ve tarihsel olarakda Kürdistan diye adlandırılan coğrafyada
yaşayan* Aryan kökenli etnik gruba mensup kişilerdir. Kürt halkı`nın kesin
olarak nüfusu belli değildir; bu sayı* kaynağa göre 20 milyon ile 50 milyon
arasında değişmektedir.
Kürtlerin çoğunluğu Sünni Müslümandır. İran'da
yaşayan Kürtlerinin çoğunluğu Sünni* diğerleri Ahli-Hak ve Şii'dir. Ayrıca
Alevi*Yezidi* Yahudi* Zerdüşt ve Hıristiyan Kürtlerde vardır. Avrupada ise 1.5
milyondan fazla Kürt yaşamaktadır.
Dil
Kürt dili Hint-Avrupa dil
ailesi içinde yer almaktadır. Bu ailede yer alan İran dil grubu* Kürtçeyi de
içermektedir. Daha açıkcası Kürtçe İrani diller ailesinin kuzeybatı grubu
içindedir.
Kürtçe* bugün Türkiye* İran* Irak* Suriye* Ermenistan diye
bilinen değişik devletlerin sınırları içinde yaşamakta olan ve tarih boyunca
Kürdistan olarak bilinen coğrafyada konuşulur. Dünyada tahminen 20-25 milyon
insan tarafından konuşulmaktadır. Kürtçe* Irak ve Kürdistan Özerk Bölgesinde
resmi dil olarak tanınmışdır.
Filolog Abdülmelik Fırat’e göre Kürtçede 100
binin üzerinde kelime vardır.
Kürt edebiyatı* halk edebiyatı ve yazılı
edebiyat olarak ikiye ayrılır. Sözlü edebiyat* yani halk edebiyatının tarihi
binlerce yıl öncesine kadar dayanıyor. Yazılı edebiyat ise bin yıl öncesine
kadar dayanıyor. Hemadani Baba Tahir (935-1010)* Kürt edebiyatının ilk yazılı
örneğini* bin 100 yıl önce İran'da Arap alfabesiyle Kürtçe
yazmıştır.
Kürtçe'nin eski ve güçlü edebi ürünlere sahip diğer bir
lehçesi de Kurmanci lehçesidir. Kurmanci lehçesiyle bu güne kadar ulaşmıştır
şiirler yazan Kürt şairleri arasında ilk akla gelenler Elîyê Herîrî (1425-1495)*
Feqîyê Teyran (1590-1660)* Melayê Cizîrî (1570-1640) ve Ehmedê Xanî
(1650-1707)'dir. Ehmedê Xanî'nin Mem û Zîn adlı ünlü eseri ilk kez 1730'da
çevrilip yayınlanmıştır.
Tarih
Kürtlerin Anadolu'nun en eski
halklarından biri olduğu yapılan genetik* etnografik* linguistik* etimolojik ve
arkeolojik araştırmalarla gün ışına çıkmaktadır. Dünyanın her köşesinde halklar
yaşadı. Ama Mezopotamya'nın* Zagros'un ayrıcalığı var. Yazının keşfedildiği yer
burası. Atın ilk ehlileştirildiği* ilk tekerleğin döndüğü* gökyüzüne ilkel
teleskopun doğrulduğu* ilk destanın söylendiği* ilk şiirin yazıldığı* Tanrı ve
Tanrıçaların beğenip seçip ilk ayaklarını bastıkları* aile hayatına karışıp
çoluk çocuk sahibi oldukları* aritmetik* tıp* ticaret* dış ilişkiler* diplomasi*
barış antlaşmaları* ilk türküler* ilk yontular* ilk tapınak* ilk mutfak* ilk
şarabın keşfi ve ilk tiyatronun yaratıldığı insanlığa kucağını açmış bir yöre.
İşte bunların hepsinde Kürt halkının alın teri vardır. Mezopotamya bölgesini
Mezopotamya yapan Dicle ve Fırat nehir isimleride Kürtlerden kaynaklanmaktadır.
Kürtler* Ortadoğu’nun halklarından olup Zagros dağlarından*
Toros dağlarına kadar uzanan coğrafyada yaşayan ve Hint-avrupa dil grubuna ait
bir dil konuşan halkdır. Yaşadıkları coğrafyanın adı tarihsel olarak
Kürdistandır* başka bir tanımla ise kuzey Mezopotamya da denilebilir. Tarihi
kaynaklar Kürtlerin tarihini 5000 yıl geriye
götürmektedir.
Etimoloji
“Kürt” isminin kaynağı tarihsel
olarak çok eskilere dayanmaktadır. Bazı araştırmacılara göre Kürt teriminin
temelinde KUR kelimesi yatmakta olup Sümer kökenlidir. Sümerce'de KUR* dağ
demektir. Tİ eki aidiyeti ifade eder. Böylelikle KURTİ kelimesi dağın halkı*
dağlı halk anlamına gelmektedir. Bu ismin geçmişi Milattan önce 3000'lere kadar
dayanmaktadır. Kürdistan coğrafyası bilindiği gibi dağlık bir bölgedir. O
çağlarda insanlara coğrafyalarıyla veya yaşam tarzlarıyla bağlantılı adlar
verilirdi. Kürtlerinde işte bu dağlık coğrafyada binlerce yıldır yaşadığı için
bu adı almış olmaları ileri sürülmektedir.
Sümercedeki KURTİ adı* Greklerede
2200 yıl önce Kurdienne (Kürt memleketi) diye geçmiştir.
Bir Sümer tabletinde
Kurtie adı altında yer alan halkın veya Kardakalar'ın eski tabletlerde adı geçen
Proto-Kürt kavimler olduklarına bilim adamlarının inançları var. G.R. Driver
göre bu yöre Van gölünün güneyidir.
Asurlulardan kalan bir tablette bugün
“Kurti” veya “Qurtie” diye okunan bir kavim adına rastlanmıştır. G.R. Driver bu
bölgenin Bitlis yöresini kapsayan güneydoğu Anadolu olabileceğini düşünmüştür.
Asur tabletleri Kurtiler için “Dağların Cini/Efendisi” diye yazıyor.
The
Name Kurd And İts Philological Connections adlı yazısında Driver* listesini
yazıtlardan çıkardığı Kurti* Karda* Karduk* Gord* Kord* Kardakes* Kyrtii* vd
gibi sonekleri farklı dillere göre değişse de hepsi ortak bir krd/krt öğesi
içeren tüm bu adların aynı kökten geldikleri ve etnik olarak ilişkili oldukları
sonucuna varmıştır.
Milattan önceki tarihlerde Mezopotamya’da tarih
sahnesine çıkmış birçok kavimlerin araştırmacılara iddialarına göre Kürt asıllı
olduğu belirtilmektedir. Mesela isimleri tarihlerde anılan; Subarular|Subaru*
Kurti* Guti* Lulu* Kusi* Kassit* Mitanni* Mannai* Urartu* Cyrtii
(Kyrti/Kur-ti-i)* Karduk* Med v.s. gibi kavimlerin çoğunun Kürd olması yüksek
olasılıktır. Etimolojik olarak incelendiğinde bugünkü Kürtlerin atalarından
bahsedildiği ileri sürülmektedir.
Coğrafya
Kürtler* aslen Türkiye* İran* Irak* Suriye* Ermenistan devletlerinin
sınırları içinde ve tarihsel olarakda Kürdistan diye adlandırılan coğrafyada
yaşayan* Aryan kökenli etnik gruba mensup kişilerdir. Kürt halkı`nın kesin
olarak nüfusu belli değildir; bu sayı* kaynağa göre 20 milyon ile 50 milyon
arasında değişmektedir.
Kürtlerin çoğunluğu Sünni Müslümandır. İran'da
yaşayan Kürtlerinin çoğunluğu Sünni* diğerleri Ahli-Hak ve Şii'dir. Ayrıca
Alevi*Yezidi* Yahudi* Zerdüşt ve Hıristiyan Kürtlerde vardır. Avrupada ise 1.5
milyondan fazla Kürt yaşamaktadır.
Dil
Kürt dili Hint-Avrupa dil
ailesi içinde yer almaktadır. Bu ailede yer alan İran dil grubu* Kürtçeyi de
içermektedir. Daha açıkcası Kürtçe İrani diller ailesinin kuzeybatı grubu
içindedir.
Kürtçe* bugün Türkiye* İran* Irak* Suriye* Ermenistan diye
bilinen değişik devletlerin sınırları içinde yaşamakta olan ve tarih boyunca
Kürdistan olarak bilinen coğrafyada konuşulur. Dünyada tahminen 20-25 milyon
insan tarafından konuşulmaktadır. Kürtçe* Irak ve Kürdistan Özerk Bölgesinde
resmi dil olarak tanınmışdır.
Filolog Abdülmelik Fırat’e göre Kürtçede 100
binin üzerinde kelime vardır.
Kürt edebiyatı* halk edebiyatı ve yazılı
edebiyat olarak ikiye ayrılır. Sözlü edebiyat* yani halk edebiyatının tarihi
binlerce yıl öncesine kadar dayanıyor. Yazılı edebiyat ise bin yıl öncesine
kadar dayanıyor. Hemadani Baba Tahir (935-1010)* Kürt edebiyatının ilk yazılı
örneğini* bin 100 yıl önce İran'da Arap alfabesiyle Kürtçe
yazmıştır.
Kürtçe'nin eski ve güçlü edebi ürünlere sahip diğer bir
lehçesi de Kurmanci lehçesidir. Kurmanci lehçesiyle bu güne kadar ulaşmıştır
şiirler yazan Kürt şairleri arasında ilk akla gelenler Elîyê Herîrî (1425-1495)*
Feqîyê Teyran (1590-1660)* Melayê Cizîrî (1570-1640) ve Ehmedê Xanî
(1650-1707)'dir. Ehmedê Xanî'nin Mem û Zîn adlı ünlü eseri ilk kez 1730'da
çevrilip yayınlanmıştır.
Tarih
Kürtlerin Anadolu'nun en eski
halklarından biri olduğu yapılan genetik* etnografik* linguistik* etimolojik ve
arkeolojik araştırmalarla gün ışına çıkmaktadır. Dünyanın her köşesinde halklar
yaşadı. Ama Mezopotamya'nın* Zagros'un ayrıcalığı var. Yazının keşfedildiği yer
burası. Atın ilk ehlileştirildiği* ilk tekerleğin döndüğü* gökyüzüne ilkel
teleskopun doğrulduğu* ilk destanın söylendiği* ilk şiirin yazıldığı* Tanrı ve
Tanrıçaların beğenip seçip ilk ayaklarını bastıkları* aile hayatına karışıp
çoluk çocuk sahibi oldukları* aritmetik* tıp* ticaret* dış ilişkiler* diplomasi*
barış antlaşmaları* ilk türküler* ilk yontular* ilk tapınak* ilk mutfak* ilk
şarabın keşfi ve ilk tiyatronun yaratıldığı insanlığa kucağını açmış bir yöre.
İşte bunların hepsinde Kürt halkının alın teri vardır. Mezopotamya bölgesini
Mezopotamya yapan Dicle ve Fırat nehir isimleride Kürtlerden kaynaklanmaktadır.