Med İmparatorluğu
Ev gotareke kêm e.Wê demên pêş de
beşa Împaratorîya Med were berfirehtir kirin.
Imparatorîya Kurdan ya
BZ.500'an ya bi navê MED / MEDYA
Med şûn û diyara gelekî kevn bû,
li rojava Îranê ku wek yek ji gelên serekî a bapîrên Kurdan tên
naskirin.
Ew diyar, rojhilat û başûrê Kurdistan û başûrê Azerbaycan ku
wek Meda biçûk dihat binav kirin û hemû Çiyayê Zagros ku wek Meda mezin dihat
binav kirin li xwe digirt.
Paytexta Med bajêrê Hêg****ne bû.
Gelên
wê demê yên akincî yên zagrosê ku birîtî bûn ji Gûtî, Lolo, Kasî, Horî... û hwd
zimanê Mediyan qebûl kirin.
Derketin
Nîşaneke konfederasyona
MedPiştî helmatên qurs û xwînawiya Aşûrîyan bo ser deverên Med, Mezin û serokên
Med girdî zana û mêrxaseke xwe bi navê Diyako kom bûn, dewleta Aşûr li nav birin
û yekemîn emperatoriya Aryayî li Rojhilata navîn damezrandin. Diyako 700 B.Z. bû
patşahê Med.
Patşahên Med
Diyako (708 heya 655 B.Z) 53 sal patşa
bû.
Frortîş (655 heya 633 B.Z) 22 sal.
Hewxşter (633 heya 584 B.Z) 49
sal.
Ejî Dehak (584 heya 550 B.Z) 34 sal.
Sinorên împeratoriya
Med
Sinûrên împeratoriya Med li bakûr degeheşte rûbarê Eres, le başûrewe heta
Xûzistan, le rojeelatewe heta belx û le rojavaşewe degeyşte rûbarî halîs wate ew
çomey ke ewroke pêyî delên qzl îrmaq. em nawçe berbilawe, beşêkî giringî asiyay
bçûk û deverekanî Azerbaycan û Kurdistan û Hemedan û erak û rey û damxan û fars
û belx beşêk le xûzstan û tewawî maznderanî degirtewe.
Cînarên
Med
Li dewruberî Med gelek xelk û netewe û hozên din hebûn. Bo nimûne le
dewruberî Gola Urmê xelkek bi navê Skayiyan dijiyan. Hinek le rojavatir
împiratoriyek bi bavê împiratorî xaldîyan hebû. Li rojavayê Mediyan
împiratoriyeke mezn hebû bi navê împiratorî aşûriyekan. Paytextî wan bajarî
Neynewa bû ku dikeve nêzîkî Mûsil a îro.
Ew li bineret de Samî bûn u ji
navçey Erebstan ve hatbûn û lewê bo xo împiratoriyekî mezin pêk hînabû.
Imperatorî Aşûriyekan zor behêz û bêbezeyî bû û herdem bo perepêdanî molgey xoy
hêrşî debirde ser dewruberekanî û twanîî le mawey deselatdarîî xoyda gelê
împiratorî û dewlet birûxênê û biyanxate jêr deselatî xoyewe, bo nimûne
împiratorîî hîtiyekanî rûxand, Filistînî dagîr kir, împiratorîî hezaran saley
'îlamiyekan ke le lay xwaruwî rojeelatî iêstakey Kurdistanda bû têk da. le
rojeelatewe heta çiyaî demawend û kewîrî lût kişan û beser pars û Medekanda zal
bûn. aşûriyekan le gelê netewey nawçeke pîtak û seraneyan be zor werdegirt,
tenanet le parsekan û Medekanîş weriyan degirt.
împiratorîî aşûrî
deselatêkî behêz û metirsîdar bû bo hemû xelkanî nawçeke.
belam dwatir le
nêw hoze ariyayiyekanda take hozêk bo yekem car serî helda û bû be împiratoriyek
û dwatirîş kewte giyanî impiratorîî drndey aşûr û ew împiratoriyey le rûperî
mêjûda bo hemîşe sriyewe. ewîş împiratorîî behêzî Medekan bû, bapîrey Kurdanî
ewroke.
împiratorîî Med, împiratoriyeke ke Kurdan debê hemîşe be
şanaziyewe yadî lê biken. debê kor û komelî pspor û taybetî terxan bikirê bo
lêkolînewe leser ew împiratoriye mezne.
alıntıdır.
Ev gotareke kêm e.Wê demên pêş de
beşa Împaratorîya Med were berfirehtir kirin.
Imparatorîya Kurdan ya
BZ.500'an ya bi navê MED / MEDYA
Med şûn û diyara gelekî kevn bû,
li rojava Îranê ku wek yek ji gelên serekî a bapîrên Kurdan tên
naskirin.
Ew diyar, rojhilat û başûrê Kurdistan û başûrê Azerbaycan ku
wek Meda biçûk dihat binav kirin û hemû Çiyayê Zagros ku wek Meda mezin dihat
binav kirin li xwe digirt.
Paytexta Med bajêrê Hêg****ne bû.
Gelên
wê demê yên akincî yên zagrosê ku birîtî bûn ji Gûtî, Lolo, Kasî, Horî... û hwd
zimanê Mediyan qebûl kirin.
Derketin
Nîşaneke konfederasyona
MedPiştî helmatên qurs û xwînawiya Aşûrîyan bo ser deverên Med, Mezin û serokên
Med girdî zana û mêrxaseke xwe bi navê Diyako kom bûn, dewleta Aşûr li nav birin
û yekemîn emperatoriya Aryayî li Rojhilata navîn damezrandin. Diyako 700 B.Z. bû
patşahê Med.
Patşahên Med
Diyako (708 heya 655 B.Z) 53 sal patşa
bû.
Frortîş (655 heya 633 B.Z) 22 sal.
Hewxşter (633 heya 584 B.Z) 49
sal.
Ejî Dehak (584 heya 550 B.Z) 34 sal.
Sinorên împeratoriya
Med
Sinûrên împeratoriya Med li bakûr degeheşte rûbarê Eres, le başûrewe heta
Xûzistan, le rojeelatewe heta belx û le rojavaşewe degeyşte rûbarî halîs wate ew
çomey ke ewroke pêyî delên qzl îrmaq. em nawçe berbilawe, beşêkî giringî asiyay
bçûk û deverekanî Azerbaycan û Kurdistan û Hemedan û erak û rey û damxan û fars
û belx beşêk le xûzstan û tewawî maznderanî degirtewe.
Cînarên
Med
Li dewruberî Med gelek xelk û netewe û hozên din hebûn. Bo nimûne le
dewruberî Gola Urmê xelkek bi navê Skayiyan dijiyan. Hinek le rojavatir
împiratoriyek bi bavê împiratorî xaldîyan hebû. Li rojavayê Mediyan
împiratoriyeke mezn hebû bi navê împiratorî aşûriyekan. Paytextî wan bajarî
Neynewa bû ku dikeve nêzîkî Mûsil a îro.
Ew li bineret de Samî bûn u ji
navçey Erebstan ve hatbûn û lewê bo xo împiratoriyekî mezin pêk hînabû.
Imperatorî Aşûriyekan zor behêz û bêbezeyî bû û herdem bo perepêdanî molgey xoy
hêrşî debirde ser dewruberekanî û twanîî le mawey deselatdarîî xoyda gelê
împiratorî û dewlet birûxênê û biyanxate jêr deselatî xoyewe, bo nimûne
împiratorîî hîtiyekanî rûxand, Filistînî dagîr kir, împiratorîî hezaran saley
'îlamiyekan ke le lay xwaruwî rojeelatî iêstakey Kurdistanda bû têk da. le
rojeelatewe heta çiyaî demawend û kewîrî lût kişan û beser pars û Medekanda zal
bûn. aşûriyekan le gelê netewey nawçeke pîtak û seraneyan be zor werdegirt,
tenanet le parsekan û Medekanîş weriyan degirt.
împiratorîî aşûrî
deselatêkî behêz û metirsîdar bû bo hemû xelkanî nawçeke.
belam dwatir le
nêw hoze ariyayiyekanda take hozêk bo yekem car serî helda û bû be împiratoriyek
û dwatirîş kewte giyanî impiratorîî drndey aşûr û ew împiratoriyey le rûperî
mêjûda bo hemîşe sriyewe. ewîş împiratorîî behêzî Medekan bû, bapîrey Kurdanî
ewroke.
împiratorîî Med, împiratoriyeke ke Kurdan debê hemîşe be
şanaziyewe yadî lê biken. debê kor û komelî pspor û taybetî terxan bikirê bo
lêkolînewe leser ew împiratoriye mezne.
alıntıdır.