tarafından admin Cuma Mart 29, 2013 3:12 pmNewton
Isaac Newton,
Galilei’nin öldüğü yıl ve Descartes’ın Felsefenin İlkeleri (Principia
philosophiae) adlı eseri yayımlanmadan iki yıl önce, 1642 yılında, İngiltere’de
Lincolnshire ilini Woolsthorpe beldesinde dünyaya geldi. XVII. yüzyıldaki ilk
büyük bilginler kuşağının yarattığı bilgiler yerini bulmuştur. Nitekim,
Newton’ın kendisi, 5 şubat 1676’da, Robert Hooke’a gönderdiği bir mektupta,
Bernard de Chartres’ın ünlü ifadesini kullanarak, «devlerin omuzlarına tutunduğu
için daha uzağı görmekte olduğunu» söylemiştir. Kavramlarda yenilik, sentez,
tümdengelim yönteminin gerekliliği bu üç özellik, Newton’ın yaratıcı
çalışmasının anlamını özetler. Kavramlarda yenilikler, renk olayını
matematikselleştirdiğinde veya evrensel çekimi ortaya koyduğunda; sentez,
hareket bilimini geliştirirken, Galilei’nin, Descartes’ın ve Huygens’in
çalışmalarını birleştirmesinde; tümdengelim yönteminin gerekliliği, ilk gerçek
akılcı mekanik kitabı olan Doğa Felsefesinin Matematik İlkeleri’nde
(Philosophiae Naturalis Principia Mathematica) doğaya egemen olan ilkeleri
ortaya koyduğunda kendini göstermiştir.
Babasının erken ölümü
yüzünden, çocukluğunu annenin egemen olduğu bir ev ortamında geçirdikten sonra,
Newton (annesinin yeniden evlenmesi onun çok zor katlandığı bir şey olmuştur), 5
haziran 1661’de, Cambridge’te Trinity College’a girdi ve 1665’te bachelor of
arts, derecesi aldı.
Bu yetişme çağının ilk karne döneminde,
orada aldığı derslerin bazılarının adları elimizde bulunmaktadır. Anlaşıldığı
kadarıyla o dönemde, Eukleides üzerinde Kepler’in çalışmaları, özellikle, optik
üzerinde, Galilei’nin diyalogları üzerinde, Descartes’ın “Geometri” kitabı ve
John Wallis’in “Sonsuzküçükler Hesabı” (Arithmetica Infinitorum) kitabı üzerinde
durmuş ve düşünmüştür. Walter Chaderon’ın Epikuros ve Gassendi hakkında ve
atomculuğun yeniden ortaya çıkışıyla ilgili yazılarını okumuştur. Ayrıca,
Aristoteles’i de incelemişti (özellikle, Organon ve Nikomalsos’a Etik
kiraplamu). Büyük İngiliz bilimadamları Robert Boyle ve Robert Hooke’un son
çıkan yayınlarının sayfalarına notlar düşmüştür.
Newton, 1665
haziranında, Cambridge’ten ayrılır ve doğduğu yer olan Lincolnshire’a döner. Bir
veba salgını İngiltere’yi kasıp kavurmaktadır, bu yüzden, üniversite 1666’ya
kadar kapalı kalacaktır. İşte, akademik zorunluluklardan ayrı kaldığı bu aylar
süresince Newton, matematikteki, optikteki ve gök mekaniğindeki en büyük
keşiflerinin temellerini bu sırada atmıştır. Gerçi bu çalışmalarla henüz daha
işin başındadır ve onların nihai biçimlerini almaları daha zaman alacaktır.
Bununla birlikte, bu birkaç ay, Newton’ın yaşamının en verimli evresi
sayılabilir. Nitekim, dörtnala geçen 1665-1666 yıllarına ait bu dönem, Annus
Mirabilis, “Muhteşem Yıl” diye anılır.
Newton, 1669’da, Trinity
College’da 1664 yılında kurulan matematik kürsüsünün başına geçer; bu görevde
1695’e kadar kalacaktır. İlk yıllarda derslerini optiğe (1670-1672), aritmetik
ve cebire (1673-1683) ve mekaniğe (1684-1685) ayırır; “Doğa Felsefesinin
Matematik İlkelerini”, Edmond Halley’in etkisiyle ancak 1687’de yayımlayacaktır
(bu kitabın iki yeni baskısı 1713 ve 1726’da yapılacaktır). Bu arada, 1672’de,
özellikle, kendi yansımalı teleskobunu takdim etmesi dolayısıyla, Royal
Society’ye (Londra Kraliyet Demeği) üye kabul edilir.
Matematik
İlkeler? nin yayımlanmasından sonra mekanik ve optikteki çalışmalarını sürdürür;
bununla birlikte, büyük yaratı dönemi artık tamamlanmıştır. Artık, temel
savların daha da geliştirilmesi ve zenginleştirilmesi söz konusudur. Nitekim,
kendisine karşı çıkan başlıca hasmı Robert Hooke’un ölümünden sonra, büyük eseri
«Optik»i (Opticks) 1704’te yayımlatır.
Bu dönemde, zamanının
büyük bir bölümü resmi görevlerde geçer 1696’da, Darphane’ye girer ve 1700’de
buranın müdürü olur; bu görev, ona İngiltere’de basılan madeni paraların
sorumluluğunu yüklemiştir (madeni para basımını daha da iyileştirmeye çalışacak
ve sahte paraları ayırt edecektir). 1703’te, Royal Society’nin başkanlığına
seçilir; burada, kılcallık olayı ve elektrik üzerine yapılan çalışmaları
yönetecektir Bu iki görevi de ölümüne kadar (1727) sürdürecektir.
Isaac Newton,
Galilei’nin öldüğü yıl ve Descartes’ın Felsefenin İlkeleri (Principia
philosophiae) adlı eseri yayımlanmadan iki yıl önce, 1642 yılında, İngiltere’de
Lincolnshire ilini Woolsthorpe beldesinde dünyaya geldi. XVII. yüzyıldaki ilk
büyük bilginler kuşağının yarattığı bilgiler yerini bulmuştur. Nitekim,
Newton’ın kendisi, 5 şubat 1676’da, Robert Hooke’a gönderdiği bir mektupta,
Bernard de Chartres’ın ünlü ifadesini kullanarak, «devlerin omuzlarına tutunduğu
için daha uzağı görmekte olduğunu» söylemiştir. Kavramlarda yenilik, sentez,
tümdengelim yönteminin gerekliliği bu üç özellik, Newton’ın yaratıcı
çalışmasının anlamını özetler. Kavramlarda yenilikler, renk olayını
matematikselleştirdiğinde veya evrensel çekimi ortaya koyduğunda; sentez,
hareket bilimini geliştirirken, Galilei’nin, Descartes’ın ve Huygens’in
çalışmalarını birleştirmesinde; tümdengelim yönteminin gerekliliği, ilk gerçek
akılcı mekanik kitabı olan Doğa Felsefesinin Matematik İlkeleri’nde
(Philosophiae Naturalis Principia Mathematica) doğaya egemen olan ilkeleri
ortaya koyduğunda kendini göstermiştir.
Babasının erken ölümü
yüzünden, çocukluğunu annenin egemen olduğu bir ev ortamında geçirdikten sonra,
Newton (annesinin yeniden evlenmesi onun çok zor katlandığı bir şey olmuştur), 5
haziran 1661’de, Cambridge’te Trinity College’a girdi ve 1665’te bachelor of
arts, derecesi aldı.
Bu yetişme çağının ilk karne döneminde,
orada aldığı derslerin bazılarının adları elimizde bulunmaktadır. Anlaşıldığı
kadarıyla o dönemde, Eukleides üzerinde Kepler’in çalışmaları, özellikle, optik
üzerinde, Galilei’nin diyalogları üzerinde, Descartes’ın “Geometri” kitabı ve
John Wallis’in “Sonsuzküçükler Hesabı” (Arithmetica Infinitorum) kitabı üzerinde
durmuş ve düşünmüştür. Walter Chaderon’ın Epikuros ve Gassendi hakkında ve
atomculuğun yeniden ortaya çıkışıyla ilgili yazılarını okumuştur. Ayrıca,
Aristoteles’i de incelemişti (özellikle, Organon ve Nikomalsos’a Etik
kiraplamu). Büyük İngiliz bilimadamları Robert Boyle ve Robert Hooke’un son
çıkan yayınlarının sayfalarına notlar düşmüştür.
Newton, 1665
haziranında, Cambridge’ten ayrılır ve doğduğu yer olan Lincolnshire’a döner. Bir
veba salgını İngiltere’yi kasıp kavurmaktadır, bu yüzden, üniversite 1666’ya
kadar kapalı kalacaktır. İşte, akademik zorunluluklardan ayrı kaldığı bu aylar
süresince Newton, matematikteki, optikteki ve gök mekaniğindeki en büyük
keşiflerinin temellerini bu sırada atmıştır. Gerçi bu çalışmalarla henüz daha
işin başındadır ve onların nihai biçimlerini almaları daha zaman alacaktır.
Bununla birlikte, bu birkaç ay, Newton’ın yaşamının en verimli evresi
sayılabilir. Nitekim, dörtnala geçen 1665-1666 yıllarına ait bu dönem, Annus
Mirabilis, “Muhteşem Yıl” diye anılır.
Newton, 1669’da, Trinity
College’da 1664 yılında kurulan matematik kürsüsünün başına geçer; bu görevde
1695’e kadar kalacaktır. İlk yıllarda derslerini optiğe (1670-1672), aritmetik
ve cebire (1673-1683) ve mekaniğe (1684-1685) ayırır; “Doğa Felsefesinin
Matematik İlkelerini”, Edmond Halley’in etkisiyle ancak 1687’de yayımlayacaktır
(bu kitabın iki yeni baskısı 1713 ve 1726’da yapılacaktır). Bu arada, 1672’de,
özellikle, kendi yansımalı teleskobunu takdim etmesi dolayısıyla, Royal
Society’ye (Londra Kraliyet Demeği) üye kabul edilir.
Matematik
İlkeler? nin yayımlanmasından sonra mekanik ve optikteki çalışmalarını sürdürür;
bununla birlikte, büyük yaratı dönemi artık tamamlanmıştır. Artık, temel
savların daha da geliştirilmesi ve zenginleştirilmesi söz konusudur. Nitekim,
kendisine karşı çıkan başlıca hasmı Robert Hooke’un ölümünden sonra, büyük eseri
«Optik»i (Opticks) 1704’te yayımlatır.
Bu dönemde, zamanının
büyük bir bölümü resmi görevlerde geçer 1696’da, Darphane’ye girer ve 1700’de
buranın müdürü olur; bu görev, ona İngiltere’de basılan madeni paraların
sorumluluğunu yüklemiştir (madeni para basımını daha da iyileştirmeye çalışacak
ve sahte paraları ayırt edecektir). 1703’te, Royal Society’nin başkanlığına
seçilir; burada, kılcallık olayı ve elektrik üzerine yapılan çalışmaları
yönetecektir Bu iki görevi de ölümüne kadar (1727) sürdürecektir.