Jiyanmedya

Would you like to react to this message? Create an account in a few clicks or log in to continue.
Jiyanmedya

En Yeni Paylaşım Platformu


    Dinlerin temeli Zerdüştlük ya da Kürdlerin efsanevi dini

    avatar
    admin


    Mesaj Sayısı : 622
    Kayıt tarihi : 12/03/13

    Dinlerin temeli Zerdüştlük ya da Kürdlerin efsanevi dini  Empty Dinlerin temeli Zerdüştlük ya da Kürdlerin efsanevi dini

    Mesaj tarafından admin C.tesi Mart 30, 2013 4:18 pm

    Yıldız tapınıcıları.. Dinlerin
    temeli Zerdüştilik ya da Kürtlerin efsanevi dini




    [Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]İsmet
    Yüce






    Rus Kürdolog Minorsky’e göre
    Kürdistan’a islamiyet gelmeden önce Kürt halkı Zerdüşti idi. Her ne kadar yeteri
    kadar güncel kanıtı olsa da, Aryanilerin ve Kürt halkının günlük yaşayışlarında
    bu pagan gelenekler hala görülmektedir. Kürtlerin islamiyete geçişi, oldukça
    yavaş ve sancılı bir süreç izlemiştir. Ancak 13 yüzyilda Kürtlerin İslamiyete
    geçişi tamamlanabilmiş olsa da, hala, başta, Orta Kürdistan olmak üzere
    Kürdistanın birçok kesiminde Ezidiler yaşamaktadır. Kürtlerin giyimlerinden,
    günlük yaşayışlarına kadar bir çok alanda Zerdüşti etki açık olarak
    görülmektedir.



    Yedinci
    yüzyılda, Hewrami (Gorani) lehçesiyle, İslam ordularının Kürt Zerdüştilere
    yaptığı katliama ağıt:

    ‘Kutsal yerler yakıldı, kutsal ateşler söndü

    Herkesten gizlerdi
    namlı büyükler

    Zalim
    Araplar girdi ta Fırat’a dek

    Köylerden tut da ta Şehrizur’a kadar

    Esir alındı bütün
    kızlar ve kadınlar

    Kendi kanında boğuldu özgür adamlar
    Kimsesiz kaldı Zerdüşt’ün töresi,dini

    Yüce Hürmüz
    affetmeyecek hiç birisini’

    Kesin tarihi üzerinde anlaşılmamış olsa bile, ortalama, milattan
    önce 2000’lere varan bir başlangıç tarihi olduğu ortak kanıdır. Söylentilere
    göre: M.Ö. 470; Eski Yunana’a göre: M.Ö. 1800; Babil kaynaklarına göre ise: M.Ö.
    2000’lere dayanmaktadır. Zerdüştliğin ana kitabı Avesta M.Ö. 400’de tamamlandığı
    düşünülüyor.

    İlk İbrani
    tapınağından çok önce, İsa’nın doğumundan önce veya İslam görevlendirmesinde,
    Zarathustra’nın evrende tek tanrı öğretisini ve iyi ile kötünün savaşını, hatta
    dünyanın sonundan bahseden dini oluşturmuştu.


    Hindistan’dan, Mısır’a o tarihte bilinen
    medeniyetlerde oldukca etkili olmasına rağmen, Batı Avrupa’da uzun yıllar ancak
    araştırmacı bir çevre tarafından incelenmekte idi. Modern çağın kurucularından
    birisi saylabilecek; filozof: Friedrich Nietzsche,kendisinin de felsefesinin
    dönüm noktası sayılan: Ve Zerdüş Böyle Buyurdu kitabı yayınlandıktan sonra, 1900
    yüzyılın başında, Zerdüştlük başta Avrupa olmak üzere bütün dünyada bilinir hale
    geldi.

    [Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]Zerdüşlük bilinen bütün medeniyetleri etkilemiştir.
    Kendisinden sonraki bütün dinlere, kavramsal ve felsefik temel oluşturmuştur.
    Günümüzde daha da sistemleşen dinler ve felsefeler; rituel ler ve temel alınan
    söylemlerde, bazen birebir, Zerdüştlük ile benzerlikler bulunmaktadır. Çağımızda
    Ezidilerin dini olan Zerdüştlük, Kürtlerin tarihsel dinidir. Bilinen ‘semavi
    dinler’ öncesi ilk düalist dindir. Dinlere giren temel kavramlar Zerdüştilikte
    vardır. İyilik-kötülük; cennet-cehennem; günah-sevap; tanrı-melekler, gibi dini
    temellendiren felsefe ilk kaynağını buradan alır.

    Bundan 250 yıl kadar önce nüfusları kalabalık olan
    Ezidiler, sistemli yürütülen göç ve katliamlarla sayıları 100 binlerle ifade
    edilir hale gelmiştir.

    Zerdüşt peygamberin M.Ö. 630 yıllarında doğmuş olabileceği tahmin
    ediliyor. Ölümü ise 77 yaşlarına doğru olduğu yorumlanıyor. Bu da M.Ö. 560
    yıllarına denk gelmesine rağmen, yukarıda da değinildiği gibi; M.Ö. 6000 veya
    1000’li yıllar yorumaları, akla; birinci Zerdüştte varmıy dı? Sorusunu
    getiriyor. Zerdüştlük kavram olarak: Yıldız Tapınıcıları anlamına geliyor ki,
    anlam bakımından da, öğretinin felsefik içeriğine denk düşüyor.

    Kuzey İran’dan, Sabalan
    Dağında kutsal mağaraya (bütün sonraki dinler de bir mağara imgesi
    bulunmaktadır) vardıktan sonra, İran’ın içlerine doğru yürüyüşe geçtiği
    söyleniyor. Bu yürüyüş sırasın da, Urmiye gölünün alçalarak yürüyüşcülere zarar
    vermeden geciş sağladığı rivayet edilir (Musa’nın Kızıl denizi geçme efsanesinin
    kaynağı anlaşılmış oluyor). Bütün bu bilgiler asıl kaynaklarda bulunmaktadır.

    Bu yürüyüşten sonraki bir
    sınanmanın ardından, kendisine peygamberlik verilmiştir. Avesta (Kutsal Kitabın,
    aryan dillerinden, Kürtçe’nin Goran lehçesinde yazıldığı bilinmektedir. Din
    söylemleri en fazla Medya ülkesinde kavramlaşmıştır. Yezidi kelimesinin
    kökeni’Yazata’; ”tanrı”anlamına gelmektedir.

    Zend Avesta; temel seçimler ve açıklamaları anlamında
    olmaktadır. Avesta ise; ’temel veya temel seçim’ demektir.

    Zerdüşt Peygamberin
    geliştirdiği tanrı kavramı, kendisinden sonra gelen peygamberlerin getirdiği
    tanrı kavramından çok daha fazla karmaşıktır. Tanrıyı her yönüyle kavramaya
    çalışmış ve ifade etmiştir. O Kadar ayrıntılı açıklanmıştır ki: İskender’in
    talanından, Zerdüşti din adamları bir araya gelerek tahribatlardan artakalan
    kutsal metinleri, 12 bin öküz derisine yazdıklarını bildirirler.

    Bahdiniler(Behdinan),
    Avesta(ilk kutsal kitap), 21 nosk ‘buket veya kitap’ halinde Ahura Mazda(Yüksek
    melek,yüksek tanrı) tarafından, Zerdüşt Peygambere indirildiğini, onun da
    bunları değerli takipcisi, Viştaspa’ya emanet ettiğini söylerler. Bu bilgilerden
    çıkan diğer önemli tarihsel bilgi ise; Zerdüştiliğin, Ezidilikten önce
    olduğudur.

    Avesta’nın bir
    bölümü Gathalar’dır.Yast ve Yasnalar M.Ö. 250 yılında şekillenmiştir ve bu
    şekillenme süreçtir.

    Gathalar, Zerdüştün tanrı Ahura Mazda tarafından insanlara
    bildirmekle görevlendirdiği kutsal metinlerden arta kalanlardır. Avesta 72
    Yasna’dan oluşmaktadır. Yasnalar lirik ilahilerdir. Yasnaları oluşturan
    Gathalar, Avestanın şiirsel olarak düzenlenmiş olan bölümleridir.

    Avesta üç bölümde oluşur:

    1-Vendidad

    2-Visperad

    3-Yasna
    Vendidad; Avestada dinsel kuralların ve bazı mitsel öykülerin
    derlenerek kitap haline haline getirilen ilk bölümdür. Dinlere karşı kurallar
    anlamına gelir.

    Visperad;
    Bahdini tapınaklarında karşılaştırma ile okunan dualar ve adanması gereken
    kurbanlarla ilgili bölümdür.

    Yasna; 72 bölümdenden oluşur, lirik ilahilerdir.

    Ezidilik, dünyanın yedi melek
    tarafından yaratıldığına inanır. Ana teme Tanrı (Ahura Mazda) ile Melek-i Tavus
    (kutsal görülür, diğer dinlerin şeytan diye adlandırdıkları kavrama bu ad
    verilir) arasındaki ikiliktir. Tanrı dünyanın yaratıcısı olan fakat koruyucusu
    olmayan bir varlıktır. Melek-i Tavus; ilahi iradenin etkin yürütme
    gücü-merciidir.


    [Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]Yaygın inanışın tersine, Ezidiler ŞEYTANA TAPMAZLAR,
    Melek-i Tavus’u, Tanrının gözünden düşen, fakat tövbeden sonra tekrar Tanrının
    lütfuna mazhar olacak bir melek olarak görürler. Şeytan kendiliğinden vardır.
    Diğer dinlerde ise şeytanı, Allah yaratmıştır.

    Kötülüğün varlığına ve cehenneme inanmazlar.
    Mazdacılara göre,Ahura Mazda,tek yaratıcı tanrı, ilk başta sonsuz ışıklı
    mekanında bulunuyordu. Herşeyi bilen ve hikmet sahibi olarak nitelendiriliyordu
    ki, Aryanlar buna “din” diyorlardı. ”Din” Aryani bir kelimedir ve müslümanlar da
    bu anlamda kullanmışlardır.

    Ahura Mazda tek yaratıcı tanrıdır. Peygamberliği ve tanrısal haber
    vericiliği, Ahura Mazda’nın kendisi tarafından Zerdüşt’e verilmiştir. İyi ve
    kötünün savaşında, ”Bahdini”; ‘iyi dinli’ olanlar kazanacaktır.

    İnancın en temel öğesi,
    melek-i tavusun(diğer inançların şeytan dediği), üst düzey tanrı tarafından
    yaratıcı olmakla görevlendirdiği anda ortaya çıkar. Felsefeye göre karanlık
    (kötülük) aydınlığın olmadığında vardır. Kötü olumlu şeylerin yokluğunda
    kendisini gösterir. İyilik olursa kötülük gider. Kutsal kitap; ’Yalvah’da “Ben,
    iyiliğin ruhu; her olayın içinde ben varım, ki dıştakiler buna ‘kötü’ diyorlar’,
    der.

    Gatha’lar insanların
    günlük yaşamının kayıt altına alındığnı yazar.

    Beş vakit tapınma emreder ve tapınma öncesi kısmi ve
    genel temizlik yapılmasını açıklar.

    Zerdüştlüğün dini sistemi derin ve karmaşıktır. Eski Yunan
    felsefesinden modern dinlere kadar hepsinin temel öğelerini barındırırlar.

    Altı temel öğeden
    (meleklerden) hareket edilir:

    AŞA: Hak düzeni, Ahura Mazda (tek, en yüksek tanrı), Aşa aracılığı
    ile genel düzeni kontrol eder.

    VOHU MANAH: İyi akıl, iyi amaç; insanın iç kontrolunu yaparlar.
    İnsan-tanrı ilişkisinde köprü
    rolü oynuyor.

    KHŞATHRA: İlahi egemenliğin temsili, iyi düşünme, iyi söz, iyi
    eylem uygulayıcısı. İnsanlar bu dünya hayatını bitirerek sonsuz mutluluğa
    giderler.

    ARMAİTİ:
    Dine bağlılık, dindarlık veya sevgi ilişkisi.

    HARVATAT-
    AMERETAT:
    Sağlamlık, fiziksel bütünlük koruyucusu.

    Günümüzde en çok bilinen isimlerden ŞEYH ABDİ İBN
    MUSAFİR(1070-1162), yeni felesefeyi, 12 yüzyılda şekillendirmiştir. Şeyhin
    türbesi, Musul yakınlarında LALİŞ’tedir. Kutsal sayılır, ziyaret edilir ve namaz
    sırasında ezidiler, güneşe ve Lalişe dönerler.


    Kürt Halkının bütün tarihsel değerlerinde olduğu
    gibi, Zerdüşlükte de sömürgeci kültür sürekli bir yozlaştırma ve unutturma
    politikası geliştirmiştir. Felsefenin içine oldukca islami öğeler yerleştirmiş
    ve sisteme yaklaştırarak asıl köklerinden uzaklaştırma cabasına girmiştir. Şu an
    genel olarak bilinen ve uygulanan sistem, aslına oldukca, uzak karma bir
    anlayıştır. Yeniden öze dönülerek düşünceyi sistemleştirmek gerekmektedir. Kürt
    halkı ancak böylesi uğraşlarala sağlam bir tarzda kültürleri ile buluşabilr ve
    toprağa sağlam basabilirler.

    Çok karmaşık ve mitolojik olan konu, bir makale kapsamın da ançak
    bu tarzda özetlenebilir. Okur bunu referans alarak diğer kaynaklara yönelerek
    ayrıntılara girebilir ve yeni sonuçlar çıkabilir. Kaynak sayısı çesitli dillerde
    10-15’i geçmemekle birlikte genel anlayış verilmektedir. Kürdistanlı
    araştırmacılar tarihin aslını ortaya çıkarmaları gerekmektedir. Çünkü yorumlar
    genellikle merkeze yakınlaştırma çabaları ile doludur. Zerdüştlüğün Kürdi yanı
    temeldir ve buradan hareket edilmelidir.


    KAYNAKLAR:
    -Wadie Jwaided; Kürt Milliyetciliğinin Tarihi

    -David Mcdowall;
    Modern Kürt Tarihi

    -M.Sıraç Bilgin; Zarathustra
    -Minorsky; Kürtler
    -James Darmensteler; The Zend
    Avesta

      Forum Saati C.tesi Mayıs 11, 2024 2:22 am